🔍 Giriş & Neden Bu Konu Önemli?
Türkiye-AB ilişkilerindeki vize serbestisi meselesi, yeniden enflasyon gibi ekonomik göstergelerin önüne geçecek kadar kamuoyunun, siyaset kurumunun ve medya dünyasının gündeminde. AB tarafındaki yeni relaksasyon eğilimi, Türkiye'deki muhalefetin süreçle ilgili temkinli yaklaşımı ve göç–hukuk alanlarındaki kritik reform beklentisi, bu konuyu 2025'in en popüler gündem maddesi haline getirdi.
1. Tarihsel Arka Plan (2005–2024)
2005'te adaylık statüsüyle başlayan süreçte;
2009 Gümrük Birliği,
2016 Göç Mutabakatı,
2018 sonrası AB iç tartışmaları,
Türkiye'deki hukuk reformu yavaşlığı…
Hepsi 2025'e kadar yığılıp gelen çözülmesi gereken düğümleri oluşturuyor. AB ile ilişkilerde sükûnetin bozulduğu her dönemde yeniden gündeme gelen bu mesele, sürecin başarısının sembolik gücü ile siyaseti besliyor.
2. 2025'te Neler Değişiyor?
-
Yeni diplomatik üslup: Hem Ankara hem Brüksel’de göreceli yumuşama, diyalogun yeniden başlatılması.
-
Göç ve güvenlik alanında teknik iş birliği: Pasaport, sınır, radar sistemleri, iadeler… Hepsi AB tarafından izlenen kriterlerle ilerliyor.
-
Politik söylem: AKP’den “tarihsel fırsat”, CHP’den “haklar ciddiye alınsın” talepleri.
-
Medya ve STK tepkileri: “Mutlak şart reform” diyenlerinin sesi yükseliyor.
3. Siyasi Aktörler Perspektifi
| Aktör | Tutum | Vurgu Noktas |
|---|---|---|
| AKP/MHP | Destekleyici, kazanım olarak görüyor | “Ekonomik ivme, vatandaş memnuniyeti” |
| CHP/Millet İttifakı | Temkinli destek, reform talebinde | “Yargı, ifade özgürlüğü, hukuk devleti” |
| STK’lar & Akademi | Vize serbestisini destekliyor ama reform yoksa yetersiz | “Bağımsız yargı, medya özgürlüğü” |
| AB Kurumları | Ciddi bir ilerleme var ama siyasi şartlara dikkatle bakıyor | “Kriter karşılanmalı, prosedür şeffaf olmalı” |
4. Kamuoyu Analizi
-
Yaklaşık %70 oranında vize serbestisine sıcak bakılıyor.
-
#VizesizAvrupa, #AB2025 gibi hashtag’ler sosyal medyada viral.
-
İş dünyası ve turizm sektörü pozitif; gençler arasında kampanya mobilizasyonu yüksek.
5. Uluslararası & AB Cephesinde Geri Bildirim
AB Komisyonu Başkanı ve üye ülkelerin temsilcileri, “Türkiye ile her alanda ilerleme istiyoruz ama demokrasi, yargı kriterleri bir bütün halinde karşılanmalı” mesajını yineliyor. Özellikle Fransa, 2024’te hard-line konumdayken şimdi pragmatik bir tavra geçti. Almanya ve Danimarka ise sürecin sürdürülebilir reformla desteklenmesini istiyor.
6. Ekonomik ve Sosyal Etki
-
Ticaret: Avrupa’dan Türkiye’ye MICE (iş toplantısı, kongre) akışı; çalışanların serbest dolaşımı pozitif etkiler.
-
Turizm: Türkiye’den Avrupa seyahatlerinde artış; özellikle Avrupa üniversiteleri ile kültürel değişim programları ivme kazanabilir.
-
Yatırım: AB li yatırımcı ve turistin ülkeye güveninde artış; yabancı doğrudan yatırım potansiyelinde pozitif algı.
7. Muhtemel Riskler ve Zorluklar
-
Reform vaatleri yerine getirilmezse AB içinde güven azalabilir.
-
Hukuk alanında şeffaf olmayan adımlar, süreci duraklatabilir.
-
AKP-MHP blokuna yönelik iç eleştiriler, bu destek hattını zayıflatabilir.
-
Muhalefetin süreçte hatalı algılanması, siyasi risk taşıyabilir.
8. Beklentiler & Stratejiler
-
2025–2026 döneminde önce AB'den dar çerçevede yeşil ışık gelmesi, ardından Temmuz 2025'e kadar hedeflenen çıkış bekleniyor.
-
Türkiye'nin planı, reformların yasal çerçevede hayata geçirilmesi; özellikle yargı ve medya özgürlüğü paketleri.
-
Siyasi partilerin stratejisi, süreci hem destekleyerek hem noktalarına müdahil olarak ilerleyecek.
9. Sonuç & Değerlendirme
Vize serbestisi, Türkiye için sembolik ve somut bir kazanım; AB için Türkiye'nin stratejik önemine yönelik bir adım. Bu kazanımın sürdürülebilirliği, gerçek reformlarla sağlanacak. Süreç sağlam planlanırsa hem toplumsal memnuniyet artar hem AB-İlişkileri normalleşir.